Kim byli artyści tworzący unikatową biżuterię i przedmioty użytkowe w stylu art déco? Dla kogo tworzyli i dlaczego tak chętnie sięgali po bursztyn? Odpowiedzi na te pytania znajdziemy na nowej wystawie w gdańskim Muzeum Bursztynu. Popularny w latach 1919-1939 styl art déco nie był sztuką dla mas. Zdecydowanie przeznaczony był dla zamożnych, wykształconych elit. Do takich klientów adresowana była oferta niedużych, eleganckich przedmiotów użytkowych lub zdobiących modne wnętrza, wykonanych z bursztynu lub nim dekorowanych. Bursztyn cieszył się wtedy popularnością przede wszystkim wśród pań, ale również panowie zakochiwali się w bursztynie. – Szalenie modne były wtedy akcesoria dla palaczy, a więc tradycyjne fajki, popielniczki, papierośnice, pudełka na cygara oraz zapalniczki – mówi Renata Adamowicz, kurator wystawy „Bursztynowe art déco”. Na ekspozycji możemy podziwiać ponad 180 eksponatów, a wśród nich zegary, barometry, termometry, kałamarze, talerze dekoracyjne i świeczniki. Część dzieł pochodzi ze zbiorów własnych Muzeum Bursztynu. Kolekcję uzupełniają eksponaty wypożyczone z Muzeum Zamkowego w Malborku, Muzeum Ziemi PAN, Muzeum Miasta Gdyni i Muzeum Okręgowego im. L. Wyczółkowskiego w Bydgoszczy.
Najbardziej reprezentatywna dla stylu art déco jest zdobiona diamentami i szafirami cygarniczka Cartiera zakupiona przez ddział Muzeum Historycznego Miasta Gdańska na aukcji Christie’s w Londynie. Powstała we Francji, ojczyźnie art déco, w pierwszej fazie krystalizowania się stylu (1912 r.), w firmie jednoznacznie kojarzonej z luksusem. Epoka art déco to czas, kiedy kobiety stopniowo uzyskiwały prawa wyborcze (w Polsce w 1918 r.) i lubiły demonstrować swoją niezależność. Eleganckie cygarniczki oraz puderniczki były często ostentacyjnie używane przez panie w miejscach publicznych. Wśród wielu puderniczek na wystawie warto zwrócić uwagę na ciekawy egzemplarz wykonany w Gdańsku, w największej i najbardziej uznanej firmie złotniczej - Moritz Stumpf & Sohn. Puderniczka z geometrycznymi, bursztynowymi zdobieniami trafiła do Muzeum Bursztynu razem z wielką kolekcją gdańskich sreber przekazanych do Muzeum Historycznego Miasta Gdańska w 2010 r. przez Jürgena Gromka z Bractwa Świętych Trzech Króli Gdańskiego Dworu Artusa w Lubece. Dla panów oferta była równie interesująca. Na biurku w gabinecie bogatego, wykształconego i modnego mężczyzny w dwudziestoleciu powinny znaleźć się  przybory do pisania, jak kałamarz, listownik, bibularz, a także przycisk do papieru. Z Muzeum Ziemi PAN w Warszawie pochodzi kałamarz o podstawie z naturalnej bryły bursztynu, w której znajduje się wgłębienie na naczynie z atramentem i rynna, gdzie można położyć pióro. Po raz pierwszy właśnie w stylu art déco zaczęto wykorzystywać bursztyn, jako naturalny, rzadki okaz przyrodniczy i łączyć go w jednym projekcie z uproszczonymi, geometrycznymi kształtami. Podobne założenia przyświecały twórcom licznych tłoków pieczętnych i noży do listów. O popularności wyrobów bursztynowych w przedwojennej Polsce świadczą dwa portrety, damski i męski. Widzimy na nich najbardziej masowe i kojarzone z dwudziestoleciem bursztynowe przedmioty, czyli korale i ustnik do cygarniczki. Można je było kupić zarówno u Cartiera, jak i w małym sklepiku w Gdańsku czy w Krakowie. Z kolekcji Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy pochodzi obraz olejny warszawskiej malarki Haliny Gadomskiej-Dąbrowskiej. Artystka sportretowała mjr. Tadeusza Gadomskiego, swojego brata, lekarza. Pozuje wśród przedmiotów, które powinien posiadać modny, elegancki i zamożny mężczyzna w połowie lat 30. XX wieku, jednym z nich jest fajka z bursztynowym ustnikiem. A wszystko w ulubionej przez art déco intensywnej, szmaragdowo-szafirowej kolorystyce.
Wystawę „Bursztynowe art déco” w muzeum przy Targu Węglowym 26 (Sala Sądowa) będzie można oglądać do końca września br. (w sezonie zimowym z wyłączeniem poniedziałków). Na 15 lutego (godz. 17) zaplanowane jest oprowadzanie kuratorskie (Czwartki w Historycznym). Tego dnia wstęp wolny. 28.01.2018 / fot. Maciej Kosycarz / KFP

dodaj do koszyka wszystkie wyświetlone zdjęcia