Stara Papiernia w Łapinie wkrótce będzie muzeum – pierwszym na terenie gminy Kolbudy. Za rok lub dwa znowu ma ruszyć tutaj maszyna papiernicza. Dzięki zaangażowaniu pasjonatów to miejsce o niezwykle bogatej historii od kilku lat odzyskuje blask. W sobotę dawna fabryka papieru obchodziła 140. urodziny. Na jubileuszu bawiło się kilkaset osób. Były warsztaty kowalskie, czerpanie papieru, tort urodzinowy i zabawa przy ognisku. Po nowych wystawach gości oprowadzał Paweł Jaworski, szef działającej tutaj firmy Morpak i założyciel Stowarzyszenia Stara Papiernia. – Pierwsze zabudowania istniejącej do dziś fabryki pochodzą z 1877 roku. Ale świętujemy dziś też inną okrągłą rocznicę. Pierwsza papiernia w Łapinie wzniesiona została przy pałacu i parku, naprzeciwko dzisiejszej pętli autobusowej, w roku 1807. Papiernictwo w Łapinie ma więc już 210 lat. Z powodu budowy elektrowni wodnej, przed rokiem 1927 te pierwsze zakłady trzeba było rozebrać. Tu, gdzie dzisiaj, jesteśmy, początkowo powstawały tylko celuloza i skrobia, które wozami konnymi przewożone były do starej papierni. Kiedy wiadomo już było, że czeka ją rozbiórka, w 1925 roku nowszy zakład został rozbudowany. Od tamtej pory cały cykl produkcji papieru odbywał się w tych murach. Świętowanie dwóch jubileuszy połączyliśmy z otwarciem nowych wystaw. W przyszłym tygodniu wysyłam do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego regulamin muzeum. Myślę, że za około cztery miesiące – bo tyle mniej więcej trwają procedury związane z zatwierdzeniem statusu – będziemy mogli formalnie mówić, że jesteśmy muzeum. Na razie mówimy, że w papierni mamy wystawy – wyjaśnia nam Paweł Jaworski.
Co można zobaczyć w przyszłym muzeum? U góry jest ekspozycja historyczna ukazująca tradycje zakładów, ale też burzliwe dzieje tej okolicy. Do 1918 roku papiernia zlokalizowana była na terenie Niemiec, potem znalazła się na terytorium Wolnego Miasta Gdańska. Granica prowadziła wzdłuż sąsiadujących z zakładami torów, po których dziś jeżdżą turystyczne drezyny. W styczniu 1945 roku około 200 metrów od zabudowań szedł Marsz Śmierci, a niespełna dwa miesiące później zacięte boje z Niemcami prowadzili tutaj czerwonoarmiści. Stara Papiernia gromadzi pamiątki po tamtych wydarzeniach. Czasy powojenne to przede wszystkim zabytki techniki. Firma Morpak przyjęła papiernię w 1983 roku. Przez blisko ćwierć wieku wytwarzała tutaj tekturę do produkcji uszczelek dla polskiej motoryzacji. Jest więc w Łapinie kolekcja motorowerów i motocykli, a także naszych samochodów. Od ekspozycji motoryzacyjnej przechodzimy do części „PRL z piwnic i strychów”. Można zobaczyć tu symboliczny sklep, gabloty z kartkami i pieniążkami, warsztat elektryka, kuchnię, jadalnię i gabinet dyrektora papierni. Sercem wystawy są eksponaty związane z papiernictwem – oryginalne holendry z 1915 roku (kadzie, w których mielone były surowce), gniotowniki, maszyna papiernicza czy piec z 1925 roku służący niegdyś do wytwarzania pary.
– Historia wytwórni uszczelek Morpak też jest długa. Jej tradycje sięgają 1946 roku. Tektura uszczelkarska w Łapinie była produkowana od 1983 do 2007 roku. Produkcja ustała z przyczyn ekonomicznych. Kiedy Ursus pracował pełną parą, pracowały FSO i FSM, a Andoria produkowała silniki do żuków i starów, papiernia działała na trzy zmiany. W tej chwili jesteśmy na rynku części zamiennych. W skali roku nasze dzisiejsze potrzeby zaspokajałaby miesięczna produkcji tektury. To się nie opłaca. Ale chciałbym już w przyszłym roku, a najpóźniej za dwa lata, uruchomić maszynę papierniczą. Pracowałaby w czerwcu. W tym okresie przyjeżdżają do nas wycieczki na warsztaty szkolne. Dzieci i młodzież mogliby u nas zobaczyć, jak niegdyś powstawał papier. A jak widać, zainteresowanie zabytkami techniki jest naprawdę duże. Zamierzałem dziś oprowadzać grupy trzydziestoosobowe. Z niektórych zrobiło się prawie 100 osób. Zapraszaliśmy wszystkich. Śmiało mogę powiedzieć, że papiernię odwiedziło dziś od 400 do 500 gości. Część z nich przyjechała na drezyny, część przyszła tylko na warsztaty, a później ruszyła na tort i zabawę przy ognisku. Dziewczyny wydały 250 porcji tortu. A pomysł na imprezę też odnosi się to tradycji tego miejsca. Po 1945 roku przy papierni została wybudowana świetlica. Nie była tylko stołówką, stanowiła także centrum życia kulturalnego. Działał w niej zespół wokalno-taneczny, tutaj też odbywały się potańcówki. Nawiązujemy dziś do tamtych czasów. Łapino nie ma świetlicy wiejskiej. Tańczymy w papierni przy muzyce na żywo. Otwarcie muzeum za kilka miesięcy – zapowiada Paweł Jaworski. 30.09.2017 / fot. Krzysztof Mystkowski / KFP

dodaj do koszyka wszystkie wyświetlone zdjęcia