W przededniu Wszystkich Świętych zapłonęły znicze na terenie przedwojennego cmentarza krematoryjnego na Górze Szubienicznej (dziś nazywanej Wodociągową) nieopodal skrzyżowania ulic Sobieskiego i Traugutta we Wrzeszczu. Od kilku lat okoliczni mieszkańcy oddają w ten sposób hołd dawnym gdańszczanom. – To inicjatywa oddolna. Zwykle spotykamy się tutaj w kilkunastoosobowym gronie. Ze zniczami przychodzą nie tylko wrzeszczanie. Robimy to w dowód pamięci o byłych mieszkańcach naszego miasta. Kto nie dba o przeszłość, nie jest wart przyszłości – mówi Krzysztof Kolarz, inicjator wydarzenia.
Wśród uczestników dzisiejszego spotkania nie brakowało gdańszczan, którzy po raz pierwszy zapalili tutaj znicze. O istnieniu dawnego cmentarza urnowego na Górze Szubienicznej (a właściwie jego najwyżej położonej części, założonej najprawdopodobniej pod koniec lat 20. XX wieku) dowiedzieli się u schyłku ubiegłego roku za sprawą sąsiadującego z nekropolią zabytkowego zbiornika wody Stary Sobieski. Obiekt – jeden z trzech leżących na Gdańskim Szlaku Wodociągowym – został udostępniony do zwiedzania pod koniec listopada 2018 roku (gospodarzem jest spółka miejska Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna). Kilkanaście dni wcześniej miała tu miejsce uroczystość odsłonięcia trzynastego punktu widokowego z cyklu „Spojrzenie na Gdańsk” popularyzowanego od kilku lat przez scenografa przestrzeni Witolda Pawła Burkiewicza. Z Góry Wodociągowej można popatrzeć na Dolinę Królewską, kompleks budynków Politechniki Gdańskiej, a przy ładnej pogodzie zobaczymy z tego miejsca morze i klif w Orłowie. Oś widokowa i zbiornik Stary Sobieski to nie jedyne atrakcje tego miejsca. Za sprawą Witolda Burkiewicza i jego współpracowników z Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni na zachowanej części dawnego cmentarza urnowego – jedynej do dziś istniejącej w mieście przedwojennej nekropolii, która po 1945 r. nie był używana – powstał Park Nostalgiczny. – Tu prawie nic nie było. Niemal całkowicie zdewastowane miejsce miało jednak swój klimat i nastrój. Niesamowite wrażenie robiły drzewa porośnięte bluszczem. Wytyczyliśmy tu nowe ścieżki, pozbieraliśmy porozrzucane, częściowo zniszczone płyty nagrobne i poustawialiśmy w wybranych punktach. Udało nam się odnowić to miejsce, nadać mu walor parku, ale jednocześnie uszanować miejsce pochówku osób, które spoczęły tu blisko 100 lat temu – mówił nam inicjator utworzenia Parku Nostalgicznego podczas ubiegłorocznej uroczystości odsłonięcia osi widokowej.
Pierwsza kremacja w Gdańsku wykona została 30 października 1914 r., kilka dni po oddaniu do użytku cmentarza krematoryjnego przy ul. Traugutta (St. Michaels Weg) we Wrzeszczu. Tam też, po zachodniej stronie nekropolii, znajdował się zespół budynków krematorium miejskiego (przebudowanego w latach 90. na cerkiew). Powstanie krematorium w Gdańsku było uwieńczeniem 16-letnich starań działającego przy Targu Siennym Gdańskiego Towarzystwa Kremacyjnego. Z biegiem lat cmentarz rozrastał się – pochówki urnowe prowadzone były również powyżej jego górnej granicy, na historycznej Górze Szubienicznej, zwanej Górą Hyclową. Cmentarz w starych granicach został zlikwidowany w końcu lat 60. ubiegłego wieku. Jego nieformalna część (0,75 ha), ta na Górze Szubienicznej, przetrwała do naszych czasów. Spoczywają w niej prochy Niemców i Polaków zmarłych w latach 1932-1944. Zdewastowana i zapuszczona, przed kilkoma laty została częściowo uporządkowana staraniem służb komunalnych i młodzieży szkolnej z Gimnazjum nr 29 w Gdańsku. Napisy na kamiennych płytach mają tu najczęściej świecki charakter. Na jednym z zachowanych nagrobków widnieje znamienny napis w języku polskim „Życie jest ciężkim snem, marą jest krwawą”. 31.10.2018 / fot. Anna Rezulak / KFP

dodaj do koszyka wszystkie wyświetlone zdjęcia