KFP / 100 LAT POLSKIEGO RADIA 31 stycznia 2025
podziel się na Facebooku  podziel się na Twitterze
Polska radiofonia ma już 100 lat, zaledwie o pięć mniej aniżeli amerykańska, najstarsza na świecie. 1 lutego 1925 roku ze studia Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego przy ulicy Narbutta 25 w Warszawie została nadana pierwsza w kraju, próbna audycja radiowa.
Sygnał eksperymentalny można było usłyszeć nawet w Kanadzie. Kto wie, czy poza granicami II Rzeczypospolitej pionierska audycja nie miała więcej odbiorców niż w naszych miastach. Polska wieś pozostawała bez prądu, a odbiornik radiowy – zagraniczny, warty fortunę – znany był wtedy jedynie elitom. Tam, gdzie aparat odbiorczy zdążył zagościć, już w sobotę 31 stycznia przed północą zabrzmiała alternatywa dla słuchanych dotychczas rozgłośni zagranicznych (głównie niemieckich). „Hallo, hallo! Tu próbna radiostacja Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego w Warszawie. Długość fali trzysta osiemdziesiąt pięć metrów. Za chwilę nadamy kilka krótkich utworów fortepianowych” – takie były pierwsze słowa tego polskiego radia. W studiu przy ul. Narbutta zagrała Halina Swat. Dźwięków Mazurka Dąbrowskiego mógł posłuchać cały kulturalny świat. „Stanęliśmy w rzędzie państw o najwyższej kulturze” – donosiła entuzjastycznie polska prasa, zapewne zdając sobie sprawę z tego, że powszechna radiofonizacja w kraju wielkich kontrastów, z przewagą zacofanej i biednej prowincji, będzie procesem wieloletnim...
Kilka miesięcy później eksperyment Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego dał początek Polskiemu Radiu. Wolne Miasto Gdańsk też mogło go posłuchać. Gdańska rozgłośnia radiowa ze studiem w budynku dyrekcji poczty przy Targu Maślanym powstała rok później, we wrześniu 1926 roku. Potem przeniosła się na Górę Gradową, która wkrótce po zakończeniu II wojny światowej stała się pierwszym miejscem nowo utworzonej gdańskiej rozgłośni Polskiego Radia. Sygnał dzisiejszego Radia Gdańsk płynący wówczas z nadajnika dawnej radiostacji szkoleniowej Hitlerjugend zabrzmiał 29 czerwca 1945 roku. Była to próbna relacja z uroczystości Święta Morza. Regularne nadawanie rozpoczęło się 1 września. I znowu, ale już w innych okolicznościach polityczno-gospodarczych, trzeba było rozpocząć walkę o odbiorców. Przełamywanie barier – energetycznej i technologicznej – trwało blisko dekadę. Po II wojnie światowej zaledwie 10 proc. wsi posiadało podłączenie do sieci energetycznej. Taniego odbiornika radiowego produkowanego w kraju na masową skalę też brakowało. Ale był człowiek, który pod koniec lat 20. na zamówienie Polskiego Radia znalazł lekarstwo na obie bolączki. Detefon skonstruowany przez młodego inżyniera Wilhelma Rotkiewicza, po wojnie profesora zwyczajnego Politechniki Warszawskiej i czołowej postaci polskiego przemysłu radiotechnicznego, działał dzięki detektorowi kryształkowemu i nie potrzebował prądu. Energię uzyskiwał z fal radiowych – długich i krótkich. Zgodnie z życzeniem zleceniodawcy był prosty i tani. Z anteną i niezbędnym zestawem słuchawkowym kosztował niespełna 40 zł. Takie najprostsze radio można było zamówić u listonosza, a należność spłacać w ratach. Przed wojną powstało ok. 500 tys. detefonów. Produkcję wznowiono w 1945 roku, ale na krótko.
Wojenne losy rzuciły inżyniera Rotkiewicza do Jugosławii. Na Bałkanach brał udział w walkach partyzanckich jako szef łączności w 40 Szturmowej Dywizji. Koniec światowego konfliktu zastał go w Mariborze. Do Polski powrócił we wrześniu 1945 roku i niedługo potem został pełnomocnikiem rządu do spraw organizacji przemysłu teletechnicznego. Od 1946 pracował przy projektowaniu i uruchamianiu Państwowej Fabryki Odbiorników Radiowych w Dzierżoniowie. Był jej dyrektorem, a w 1948 roku kierował zespołem, który skonstruował pierwszy polski lampowy odbiornik radiowy powszechnego użytku z charakterystyczną, kwadratową skalą zegarową. Produkcja Pioniera ruszyła 3 sierpnia 1946 roku. Kolejne modele z Dzierżoniowa produkowane w latach 50. i 60. otrzymywały nazwy wpadające w ucho melomanom i regionalistom. Z jednej strony grały nam Mazur, Polonez, Nokturn i Sonatina, z drugiej – Śląsk, Beskid i Juhas. Pionier, choć doczekał się kilkunastu odmian, do końca lat 50. był jedyny w swoim rodzaju. I zapewne sentyment do pionierskich czasów sprawił, że nazwa pierwszego polskiego radia powróciła na taśmę PZR Diora w latach 80., kiedy zjeżdżały z niej pierwsze radiobudziki tranzystorowe i amplitunery stereofoniczne. 31.01.2025 / fot. Zbigniew Kosycarz / KFP
dodaj do koszyka wszystkie wyświetlone zdjęcia
Niezbednym elementem wakacyjnych podrozy jest niewatpliwie...
z00009641.jpg (4252px x 4252px) 3091kb
Niezbednym elementem wakacyjnych podrozy jest niewatpliwie radio tranzystorowe, dzieki ktoremu mozna uzyskac informacje pogodowe. 19.06.1973 5czerwiec73_z.kosycarz_p43 Fot. Zbigniew Kosycarz / KFP ZAKAZ PUBLIKACJI ZDJECIA W INTERNECIE
Taśmoteka Radia Gdańsk w siedzibie przy ul. Uphagena...
z00013344.jpg (3780px x 3780px) 6303kb
Taśmoteka Radia Gdańsk w siedzibie przy ul. Uphagena 1 w Gdąńsku. Na zdjęciu Anna Marska i Wanda Fojut (z prawej strony), Krystyna Dulla (z lewej) i Helena Karpińska . 1973 0006714z Fot. Zbigniew Kosycarz / KFP ZAKAZ PUBLIKACJI ZDJECIA W INTERNECIE
Otwarcie w Rozglosni Polskiego Radia w Gdansku stanowiska...
z00008047.jpg (3780px x 3780px) 3037kb
Otwarcie w Rozglosni Polskiego Radia w Gdansku stanowiska emisji programow stereofonicznych. 02.03.1972 marzec72_z.kosycarz_p Fot. Zbigniew Kosycarz / KFP ZAKAZ PUBLIKACJI ZDJECIA W INTERNECIE
Sklep z odbiornikami radiowymi i telewizyjnymi na ulicy...
z00007595.jpg (4111px x 2936px) 2077kb
Sklep z odbiornikami radiowymi i telewizyjnymi na ulicy Rajskiej w Gdansku. 10.01.1972 styczen72_z.kosycarz_p20 Fot. Zbigniew Kosycarz / KFP ZAKAZ PUBLIKACJI ZDJECIA W INTERNECIE
Sklep z odbiornikami radiowymi i telewizyjnymi na ulicy...
z00007596.jpg (3851px x 3851px) 2131kb
Sklep z odbiornikami radiowymi i telewizyjnymi na ulicy Rajskiej w Gdansku. 10.01.1972 styczen72_z.kosycarz_p20 Fot. Zbigniew Kosycarz / KFP ZAKAZ PUBLIKACJI ZDJECIA W INTERNECIE
Rozglosnia i redakcja Radia Gdansk na al. Grunwaldzkiej...
z00006289.jpg (3775px x 3702px) 2494kb
Rozglosnia i redakcja Radia Gdansk na al. Grunwaldzkiej w Gdansku Wrzeszczu. 1968 z0004273 Fot. Zbigniew Kosycarz / KFP ZAKAZ PUBLIKACJI ZDJECIA W INTERNECIE
Rozglośnia Polskiego Radia w Gdańsku Wrzeszczu na...
z00007008.jpg (4140px x 4140px) 3143kb
Rozglośnia Polskiego Radia w Gdańsku Wrzeszczu na ul. Grunwaldzkiej. 1966 0006714z Fot. Zbigniew Kosycarz / KFP ZAKAZ PUBLIKACJI ZDJECIA W INTERNECIE
Gospodyni domowa prasuje. 0001711z 1965 Fot. Zbigniew...
obr0446z.jpg (2746px x 2692px) 1605kb
Gospodyni domowa prasuje. 0001711z 1965 Fot. Zbigniew Kosycarz / KFP ZAKAZ PUBLIKACJI ZDJECIA W INTERNECIE
Naprawa magnetofonu w stacji obsługi Zakładów Usług...
z00013289.jpg (3780px x 3780px) 5662kb
Naprawa magnetofonu w stacji obsługi Zakładów Usług Radiotechnicznych i Telewizyjnych przy ul. Heweliusza w Gdańsku. 1965 0005459z Fot. Zbigniew Kosycarz / KFP ZAKAZ PUBLIKACJI ZDJECIA W INTERNECIE
Gdanska Zbrojownia byla kiedys popularnym pasazem handlowym,...
z00001112.jpg (2724px x 2383px) 1321kb
Gdanska Zbrojownia byla kiedys popularnym pasazem handlowym, mozna bylo tutaj kupic m.in. Odbiorniki radiowe. 1963 0002872 Fot. Zbigniew Kosycarz / KFP.PL ZAKAZ PUBLIKACJI ZDJECIA W INTERNECIE ZAKAZ PUBLIKACJI ZDJECIA W INTERNECIE
Sklep ze sprzetem radiowo - telewizyjnym w Trojmiescie....
hdl0150z.jpg (2594px x 2442px) 1406kb
Sklep ze sprzetem radiowo - telewizyjnym w Trojmiescie. 0001425z 1961 Fot. Zbigniew Kosycarz / KFP ZAKAZ PUBLIKACJI ZDJECIA W INTERNECIE
Klub studencki w Domu Akademickim Wyzszej Szkoly Ekonomicznej...
z00001549.jpg (3260px x 2234px) 1699kb
Klub studencki w Domu Akademickim Wyzszej Szkoly Ekonomicznej w Sopocie. Można bylo tutaj napic się czarnej kawy, rozegrac partyjke brydza, posluchac radia czy nawet ogladnac program telewizyjny. Dekoracja klubu byly modele statkow i inne pamiatki morskie jak kolo ratunkowe podarowane przez marynarzy z hinduskiego statku Jalakirti. 02.1960 odbitka_31_01 Fot. Zbigniew Kosycarz / KFP.PL ZAKAZ PUBLIKACJI ZDJECIA W INTERNECIE
W sklad zestawu do odtwarzania dzwieku i obrazu wchodzil...
z00002439.jpg (2667px x 2728px) 3246kb
W sklad zestawu do odtwarzania dzwieku i obrazu wchodzil nie tylko najnowszy model telewizora ale również specjalny kombajn do sluchania muzyki nie tylko z radia, ale również z mozliwoscia odtwarzania plyt gramofonowych. 1960 0004455z Fot. Zbigniew Kosycarz / KFP ZAKAZ PUBLIKACJI ZDJECIA W INTERNECIE
Radio do momentu powstania telewizji czyli prawie do...
z00002424.jpg (3258px x 2089px) 2647kb
Radio do momentu powstania telewizji czyli prawie do końca lat pięćdziesiątych było w Polsce jedynym poza gazetami źródłem informacji. Dzięki radiu można tez było posłuchać muzyki na żywo. Nie wszyscy mieli radio w domu, więc ważnych audycji słuchano w zakładach pracy. Na zdjęciu uczniowie Liceum Budowy Okrętów w Gdańsku Wrzeszczu słuchają wykładów . 11.01.1951 0004203z Fot. Zbigniew Kosycarz / KFP ZAKAZ PUBLIKACJI ZDJECIA W INTERNECIE