Archeolodzy z Uniwersytetu Gdańskiego odkryli w piwnicach Ratusza Głównego Miasta pozostałości osadnictwa Słowian z X wieku oraz ceramikę datowaną na ten sam okres. Zmienia to dotychczasową wiedzę o początkach Gdańska. – Odkrycie wskazuje na powstanie Gdańska w 930 roku. Tym samym przesuwamy chronologię miasta o 60 lat wstecz – mówi prof. Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska. – Odkrycie było możliwe dzięki współpracy naszego Muzeum oraz Instytutu Archeologii Uniwersytetu Gdańskiego. Właściwie cały czas mieliśmy je dosłownie pod naszymi stopami. Jeszcze w latach 70. XX wieku śp. prof. Andrzej Zbierski odkrył pod Ratuszem pozostałości świadczące o przedpiastowskim osadnictwie, jednakże ustalenia były kwestionowane przez środowisko naukowe – dodaje dyrektor Ossowski.
Podczas trwających od września do grudnia prac odsłonięto trzy wykopy. W pierwszym, pod Wielką Salą Wety i Galerią Palową, w latach 70. XX wieku prowadził badania archeolog, prof. Andrzej Zbierski. Odkrył w nim pozostałości zabudowań z XIII wieku oraz drewnianą konstrukcję, którą interpretował jako wał z X wieku. Do dziś archeolodzy i historycy nie traktowali tej informacji poważnie, głównie z powodu niemożliwości precyzyjnego datowania znaleziska. Na przełomie lipca i sierpnia bieżącego roku archeolodzy powrócili do wykopu otworzonego 52 lata temu i pobrali próbki. Potwierdziły one wstępne ustalenia prof. Zbierskiego. Datowanie radiowęglowe dało wynik pomiędzy latami 911 a 951, zaś dendrochronologiczne wskazało na 930 rok.
W grudniu przystąpiono do prac w kolejnych dwóch pomieszczeniach, które wcześniej nie były obiektem badań. Odsłonięto ślady kamiennych konstrukcji, ale nie można było określić daty ich powstania. Trzeci, ostatni wykop, przyniósł sensację w postaci drewnianych pozostałości wału dawnego grodu. Sposób ułożenia drewnianych pali jest charakterystyczny dla słowiańskich konstrukcji ziemno-drewnianych stosowanych od IX do XI wieku. W wykopie odkryto również ceramikę słowiańską charakterystyczną dla pierwszej połowy X wieku. Pobrane próbki drewna i ceramiki zostaną poddane dalszym badaniom.
Odkrycie burzy dotychczasową wiedzę o dawnym Gdańsku. Początków Gdańska nie można wiązać już jedynie z Górą Gradową, na której znaleziono dirhemy arabskie. Wybudowanie tam fortyfikacji w XIX wieku zatarło wszelkie ślady. Nie jest też początkiem Stare Miasto, które powstało w II połowie XI wieku w okolicy dawnego piastowskiego grodu książęcego i kościoła św. Katarzyny. Bliższa prawdzie wydaje się koncepcja prof. Klemensa Bruskiego, który zakłada, że ośrodek protomiejski powstał pomiędzy dwoma ufortyfikowanymi punktami: Górą Gradową i Biskupią Górką. Ostatnio, w czwartym tomie Historii Gdańskich Dzielnic, Zdzisław Kościelak wysunął przypuszczenie, że gród mógł powstać nad potokiem Siedleckim, dawniej być może zwanym Gdanią. Od nazwy cieku wodnego miało wziąć miasto. Choć tej hipotezy nie potwierdzają jakiekolwiek źródła pisane, to w okolicy ulicy Kurkowej archeolodzy odkryli ślady wstępnie datowane na X wiek. Wyników tych prac jednak nie opublikowano. Odkryte pod Ratuszem Głównego Miasta pozostałości grodu zdają się wskazywać, że wał ciągnął się w kierunku Motławy, pod dzisiejszym Dworem Artusa, a w drugą stronę ku Teatrowi Szekspirowskiemu. Pierwszy z kierunków zdaje się przemawiać za tym, że układ linii brzegowej Motławy był zbliżony do obecnego. Drugi z kolei pozwala podejrzewać, że ośrodek protomiejski mógł obejmować teren w okolicy dzisiejszego Targu Siennego.
– Pozostałości wału przetrwały do naszych czasów tylko dlatego, że zaistniały ku temu sprzyjające okoliczności. Po pierwsze, nikt ich nie zniszczył w XIV wieku, być może dlatego, że stabilizowały konstrukcje stawiane na podmokłym terenie. Po drugie, wał znajduje się w torfie, który świetnie konserwuje materiał organiczny. Po trzecie, jest to teren podmokły, a woda również zachowuje drewno w nienaruszonym stanie – mówi prof. Waldemar Ossowski. – Mimo wszystko udostępnienie znaleziska wiąże się z dużym ryzykiem. W piwnicach panuje duża wilgoć, dodatkowo w miesiącach letnich do wykopu wchodzi woda gruntowa, która podnosi się do takiego stopnia, że uniemożliwi czytelne wyeksponowanie drewnianych pozostałości. Dlatego tak cenne znalezisko na razie najlepiej będzie zasypać, po to by w stanie, w jakim przetrwało ponad 1000 lat, przetrwało do czasu, gdy będziemy mieli pomysł, jak na stale i bez ryzyka pokazać je odwiedzającym – dodaje dyrektor Ossowski. 20.12.2022/ fot. Krzysztof Mystkowski / KFP

dodaj do koszyka wszystkie wyświetlone zdjęcia