W przededniu wybuchu II wojny światowej frachtowiec „Wigry” był symbolem obecności Rzeczypospolitej w porcie gdańskim. Pamięć o marynarzach i statku, który zatonął w okolicach Reykjaviku 15 stycznia 1942 r., pielęgnuje kolejne już pokolenie islandzkiej Polonii. I to właśnie dzięki naszym rodakom z wyspy ognia i lodu możemy teraz dotknąć tej historii w Gdańsku. Wystawa prezentująca przedmioty związane z frachtowcem i jego załogą obecna będzie w Dworze Artusa do końca września. To wspólne dzieło Muzeum Gdańska oraz Witolda Bogdańskiego, prezesa Stowarzyszenia Polonii Islandzkiej.
Statek „Wigry”, zbudowany w 1912 roku jako „River Dart”, został w przededniu wojny zakupiony przez Bałtycką Spółkę Okrętową. Uroczystość podniesienia bandery odbyła się 23 maja 1939 r. w Stoczni Gdańskiej w Wolnym Mieście Gdańsku. – Wydarzenie, w którym udział wzięli m.in.: Piotr Blitek, prezes Rady Polskich Interesantów Portu Gdańskiego, ks. Bronisław Komorowski, późniejszy błogosławiony Kościoła katolickiego, kmdr Józef Poznański, przedstawiciel Komisarza Generalnego RP w Wolnym Mieście Gdańsku oraz kmdr Tadeusz Ziółkowski, dyrektor Urzędu Pilotów, miało wymiar patriotyczny i propagandowy. Odbyło się bowiem zaledwie dwa tygodnie po sejmowym przemówieniu ministra Józefa Becka, w którym stwierdził on, że „Polska od Bałtyku odepchnąć się nie da!” – mówi Marek Adamkowicz z Muzeum Gdańska, kierownik Muzeum Poczty Polskiej w Gdańsku. Wybuch wojny zastał „Wigry” w Antwerpii. Przez jakiś czas statek obsługiwał porty francuskie, a po upadku Francji angielskie i śródziemnomorskie. W maju 1941 r. po raz pierwszy popłynął do Reykjaviku z ładunkiem cementu. Później wziął udział w konwoju SC.42, przewożąc amunicję i broń, by w listopadzie 1941 r. wypłynąć z Anglii w swą drugą podróż do Islandii. Załogę jednostki stanowiło 27 osób – 13 Polaków, 7 Brytyjczyków, 3 Islandczyków, 2 Łotyszy, Egipcjanin i Kanadyjczyk. Dowodził nią 35-letnio kapitan Władysław Grabowski.
6 stycznia 1942 r. statek wyszedł w morze i dołączył do konwoju ON.53 płynącego do Nowego Jorku. Po przebyciu 400 mil morskich dostał się w silny sztorm. Wobec poważnych uszkodzeń (awaria kotła, utrata szalupy ratunkowej i tratw) kpt. Grabowski podjął decyzję o powrocie do Reykjaviku. 15 stycznia, około godz. 12, statek przyjął uderzenia sztormu stulecia. Zdemolowany przez żywioł zaczął nadawać sygnał SOS, a załoga podjęła decyzję o opuszczeniu pokładu. W katastrofie zginęło 25 z 27 członków załogi. Dzięki wieloletnim staraniom Witolda Bogdańskiego pamięć o gdańskim statku nie tylko jest pielęgnowana na Islandii, gdzie znajdują groby marynarzy, ale też coraz więcej osób poznaje historię frachtowca w kraju. 23.05.2019 / fot. Krzysztof Mystkowski / KFP

dodaj do koszyka wszystkie wyświetlone zdjęcia