Jacy są współcześni rosyjscy dysydenci? I gdzie oni są? Dyskusja na temat jakości głosów buntu płynących z kraju przesiąkniętego nacjonalizmem i homofobią znalazła się w sobotnim programie festiwalu Literacki Sopot. Rosja jest motywem wiodącym tegorocznej, trzeciej edycji wydarzenia. W debacie zatytułowanej „Rosyjscy dysydenci wczoraj i dziś” uczestniczyli Adam Michnik, Walerij Paniuszkin, Jerzy Czech i Marek Radziwon. Spotkanie prowadził Grzegorz Gauden. - Nowi dysydenci są w Moskwie i Petersburgu. Ale jak się wyjedzie 200 km poza te miasta, to można spotkać ludzi uprawiających kult Stalina, a nawet Dzierżyńskiego - przekonywał Jerzy Czech, polski poeta, tłumacz literatury rosyjskiej, publicysta. - Tych nowych dysydentów w Europie nie widać - działają oddolnie, w organizacjach pozarządowych - dodawał Walerij Paniuszkin, rosyjski dziennikarz i pisarz, jeden z bohaterów festiwalowego cyklu „Odcienie Rosji”. - Po upadku Związku Radzieckiego nie rozprawiliśmy się z rosyjskimi kompleksami. Coś się zawaliło i nikt o tym nie rozmawiał, a nawet niestosownie było wtedy pytać, jak ludzie odnajdują się w nowej sytuacji. Putin zaś pozwolił Rosjanom mówić, co chcą - na wierzch wypłynęły homofobia i nacjonalizm. Wiele osób wymachuje dziś w Rosji nożami, trzeba im, jak dzieciom, tłumaczyć, że to jest niebezpieczne – opowiadał podczas sopockiej debaty Walerij Paniuszkin. - Rosyjskie władze zawarły niepisany pakt ze społeczeństwem: my nie będziemy się mieszać w wasze życie prywatne, ale wy się nie mieszajcie w politykę – o rosyjskich standardach mówił Marek Radziwon, dyrektor Instytutu Polskiego w Moskwie. Pisarz przywoływał sylwetki rosyjskich dysydentów, zarówno tych z lat 60., jak i tych współczesnych, opowiadał o represjach, jakie stosowała wobec nich władz w przeszłości i dziś. - Rosyjscy dysydenci z lat 60. ubiegłego wieku to był głos prawdziwej Rosji. Nie mówił językiem Breżniewa, lecz językiem rosyjskich literatów i dysydentów: Bukowskiego, Sacharowa, Sołżenicyna, Okudżawy, Wysockiego. Mówiłem wtedy o sobie, że jestem antysowieckim rusofilem, bo nienawidziłem sowieckiego systemu, ale uwielbiałem rosyjską literaturę, która wtedy była głosem buntu. Dzisiaj tego głosu buntu słychać jakby mniej, za to coraz wyraźniej widać, że naród rosyjski uległ zarazie szowinizmu - podkreślał Adam Michnik. - Wśród moich rosyjskich przyjaciół nie ma takich, którzy popierają politykę Putina. Znalazłem tylko jedno nazwisko, ale sądzę, że i ten znajomy kiedyś zrozumie, że to jest zawstydzająca wojna – dodał redaktor naczelny „Gazety Wyborczej”. 23.08.2014 / fot. Jerzy Bartkowski / KFP

dodaj do koszyka wszystkie wyświetlone zdjęcia